Tăng, hoãn rồi đàm phán: Sự thật đằng sau những biến động thuế quan là gì?

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu vẫn đang loay hoay ổn định sau các cú sốc hậu đại dịch và xung đột địa chính trị, một làn sóng căng thẳng mới lại nổi lên – lần này bắt đầu từ chính sách thuế nhập khẩu đầy quyết liệt của Mỹ. Tổng thống Donald Trump đang khởi động một chiến dịch thuế quan với mục tiêu “định hình lại thương mại toàn cầu” theo hướng có lợi hơn cho nước Mỹ.

Không chỉ là những con số hay luật thuế, đây thực sự là cuộc tái cấu trúc sức mạnh kinh tế, mà thị trường tài chính – đặc biệt là thị trường Forex – là nơi đầu tiên cảm nhận những rung lắc này.

Diễn biến của cuộc chiến thương mại toàn cầu

Giai đoạn 1: Những gì đã xảy ra

Ngày 2/4/2025, Tổng thống Trump tuyên bố “Ngày Giải phóng” (Liberation Day), công bố loạt biện pháp thuế quan nhằm bảo vệ nền kinh tế Mỹ khỏi sự “lệ thuộc thương mại”, mở đầu cho giai đoạn căng thẳng thương mại mới.

Cụ thể:

- Từ 5/4, Mỹ chính thức áp thuế 10% cơ bản lên tất cả hàng hóa nhập khẩu, trừ Canada và Mexico.

- Từ 9/4, chính quyền Trump tiếp tục áp dụng thuế đối ứng lên đến 145% với hàng hóa Trung Quốc, và từ 20% đến 50% với hơn 60 quốc gia khác, bao gồm cả các đồng minh như EU, Nhật Bản và Hàn Quốc.

- Ngày 10/4, Trump bất ngờ tuyên bố tạm hoãn trong 90 ngày việc áp thuế với hơn 70 quốc gia, với lý do tạo không gian cho đàm phán thương mại song phương.

Giai đoạn 2: Những gì đang diễn ra

Hiện tại, tình hình đang ở trạng thái “căng như dây đàn”:

- Chỉ có 57 quốc gia trong số hơn 70 nước được hoãn thuế bày tỏ thiện chí đàm phán. Phần còn lại – bao gồm Trung Quốc, Đức và Pháp – vẫn giữ lập trường cứng rắn.

- Trung Quốc đã chính thức kêu gọi Mỹ hủy bỏ toàn bộ thuế quan đơn phương, đồng thời vận động các quốc gia khác phản ứng tập thể nhằm bảo vệ hệ thống thương mại toàn cầu.

- Các tổ chức tài chính quốc tế, đặc biệt là Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đã đưa ra cảnh báo về tác động nghiêm trọng của cuộc chiến thuế này. Theo báo cáo cập nhật tháng 4/2025, tăng trưởng toàn cầu năm nay có thể giảm từ 3.3% xuống chỉ còn 2.8%, chủ yếu do rủi ro địa chính trị và thương mại.

Tổng Giám đốc IMF - Bà Kristalina Georgieva

Nếu như dự báo của IMF thành sự thật thì các hoạt động kinh doanh của thế giới sẽ chậm lại khi người tiêu dùng mua ít hơn, doanh nghiệp đầu tư ít hơn, kéo theo sự suy giảm lợi nhuận, giảm thu nhập và dẫn đến nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu.

Và để hiểu rõ hơn vì sao cuộc chiến này lại bắt đầu thì chúng ta phải đi tìm hiểu những lý do đằng sau nó.

Vì sao Trump quyết định đánh thuế?

Theo các phân tích gần đây, chính quyền Trump đang theo đuổi ít nhất 4 mục tiêu chiến lược:

1. Tái công nghiệp hóa nước Mỹ

Dưới khẩu hiệu “Make America Great Again”, ông Trump muốn khôi phục ngành sản xuất trong nước – vốn đã suy giảm trong nhiều thập kỷ. Theo McKinsey, mặc dù sản xuất hiện chỉ chiếm khoảng 11% GDP Mỹ, nó lại là trụ cột cho xuất khẩu khi nó chiếm đến 60% xuất khẩu, 30% tăng năng suất, và 70% chi tiêu R&D, cho thấy ngành sản xuất là xương sống của đổi mới và cạnh tranh.

2. Giảm thâm hụt thương mại

Mỹ từ lâu đã tiêu dùng nhiều hơn sản xuất, dẫn đến thâm hụt thương mại với nhiều quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc. Trong năm 2024, thâm hụt này dù đã giảm còn khoảng 900 tỷ USD (từ mức 1.1 nghìn tỷ USD năm trước), nhưng vẫn là con số đáng lo ngại. Việc đánh thuế là một cách để Mỹ hạn chế nhập khẩu, kích thích tiêu dùng hàng nội địa.

3. Gây sức ép lên Trung Quốc và các nền kinh tế lớn

Với mức thuế lên tới 145% với hàng hóa từ Trung Quốc, Mỹ đang gửi thông điệp cứng rắn tới Bắc Kinh. Đây không chỉ là câu chuyện thương mại, mà còn là sự cạnh tranh chiến lược về công nghệ, chuỗi cung ứng và quyền lực địa chính trị.

4. Thu hút đầu tư trở lại Mỹ

Khi chi phí xuất khẩu sang Mỹ tăng cao, các tập đoàn đa quốc gia sẽ phải cân nhắc việc xây dựng nhà máy ngay trong lãnh thổ Mỹ để tránh thuế. Điều này có thể tạo thêm việc làm, nâng cao thu nhập và củng cố sức mạnh kinh tế nội địa.

Bên cạnh đó, việc Trump theo đuổi chính sách bảo hộ, nếu tiếp tục kéo dài, sẽ dẫn đến sự phân cực trên thị trường ngoại hối:

- Đồng USD đã tăng hơn 1.8% trong đầu tháng 4 do giới đầu tư đổ tiền về Mỹ – một phản ứng quen thuộc trong thời điểm bất ổn (gọi là “dòng tiền trú ẩn”).

- Cặp USD/CNH (đô la Mỹ – nhân dân tệ Trung Quốc) vượt mốc 7.30, mức cao chưa từng thấy kể từ 2023 – do lo ngại chiến tranh thương mại sẽ làm kinh tế Trung Quốc chững lại.

- Các cặp như EUR/USD, GBP/USD cũng suy yếu vì châu Âu và Anh đều bị Mỹ áp thuế – khiến nhà đầu tư né các đồng tiền này.

Vậy thì điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Giai đoạn 3: Điều gì sẽ xảy ra trong thời gian tới?

Từ tháng 5 đến tháng 7/2025, thị trường Forex nói riêng và tài chính toàn cầu nói chung sẽ đối mặt với những bước ngoặt quan trọng:

- Hết thời hạn 90 ngày hoãn thuế: Nếu Mỹ áp thuế toàn diện trở lại, nhiều cặp tiền hàng hóa như AUD/USD, NZD/USD, USD/CAD có thể biến động mạnh do ảnh hưởng đến xuất nhập khẩu khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

- Hội nghị G7 (cuối tháng 5): Bất kỳ tuyên bố nào tại đây đều có thể kích hoạt sóng lớn trong các cặp tiền liên quan đến EUR, JPY hoặc CHF.

- Cập nhật chỉ số CPI, dữ liệu thương mại của Mỹ trong tháng 5-6: Nếu lạm phát cao, Fed có thể giữ lãi suất ở mức cao hơn kỳ vọng, hỗ trợ USD tăng thêm.

Nhà đầu tư Forex cần duy trì chiến lược quản trị rủi ro linh hoạt, tránh giao dịch theo cảm xúc và theo dõi sát lịch kinh tế cùng tin tức chính sách toàn cầu.

Kết luận

Hiện tại, cuộc chiến thuế quan đang dần chuyển mình thành một cuộc đấu quyền lực địa kinh tế. Và khi các chính sách lớn được đưa ra, thị trường Forex chính là nơi đầu tiên cảm nhận được những tác động này – trước cả thị trường chứng khoán hay bất động sản.

Nhà đầu tư, đặc biệt là trader Forex, cần luôn ở trong trạng thái sẵn sàng. Những công cụ giúp bạn cập nhật tin tức chính xác, kiểm tra độ uy tín sàn giao dịch, và phân tích rủi ro thị trường sẽ là tấm khiên bảo vệ trong thời kỳ bất ổn.

Giao dịch Forex trong thời kỳ bất ổn? Hãy để WikiFX hỗ trợ bạn, với WikiFX, bạn có thể:

- Kiểm tra giấy phép và độ uy tín của hơn 66.000 sàn Forex toàn cầu

- Theo dõi tin tức kinh tế, chính sách tiền tệ và dữ liệu vĩ mô mới nhất

- Nhận cảnh báo rủi ro sớm để không bị cuốn vào các sàn lừa đảo hoặc thị trường biến động bất thường

Hãy chọn WikiFX – nền tảng giúp bạn giao dịch thông minh hơn, an toàn hơn, giữa cơn sóng lớn mang tên “thuế quan toàn cầu”.